Rozszerzona miejska rzeczywistość – zastosowania technologii XR, AR i VR w miejskiej codzienności

Obserwujemy rosnącą obecność i potencjał technologii rozszerzonej i wirtualnej w obszarze rozwoju i zarządzania miastami. Technologie te wykorzystywane w obszarach takich jak szkolenia dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i funkcjonowanie miast (szczególnie w ramach smart cities), marketing terytorialny, rozwój turystyki, edukacja, kultura, a także innowacyjne formy partycypacji społecznej.

Technologie VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality) i XR (eXtended Reality), oferując różne stopnie immersji, zmieniają sposób, w jaki postrzegamy otoczenie i wchodzimy w interakcję z cyfrowym i fizycznym światem. VR to rzeczywistość wirtualna, umożliwiająca zanurzenie użytkownika w wykreowanym świecie za pomocą sprzętów stymulujących zmysły – co najmniej wzrok i słuch. AR, czyli rzeczywistość rozszerzona, nakłada cyfrowe elementy na obserwowany przez nas na ekranie obraz z kamery rejestrującej to, co znajduje się przed nami. Dzięki temu wykreowany element postrzegamy w relacji do konkretnej fizycznej przestrzeni. XR (rozszerzona rzeczywistość) jest pojęciem obejmującym zarówno VR, AR, jak i MR (Mixed Reality), czyli rzeczywistość mieszaną, która pozwala na dynamiczne przechodzenie pomiędzy wirtualnym a zapośredniczonym przez kamerę obrazem bliskiego otoczenia.

Cyfrowe bliźniaki

Jednym z ciekawszych zastosowań technologii VR w miejskim kontekście jest tworzenie tzw. cyfrowych bliźniaków miast (digital twins). Cyfrową wersję miejskiego środowiska użytkuje m.in. Zurych. Jest to zaawansowany model przestrzenny miasta, integrujący różnorodne dane dotyczące np. budynków, infrastruktury transportowej i przesyłowej oraz miejskiej przyrody. Wspomaga on zarządzanie przestrzenią zurbanizowaną, umożliwiając dokładne analizy i wizualizacje, a także „wejście” do odpowiednio zmodyfikowanego wirtualnego miasta. Otwiera nowe możliwości w zakresie partycypacji społecznej, ułatwiając mieszkańcom zrozumienie skali i charakteru planowanych zmian. Udostępnienie  aplikacji innym podmiotom działającym w mieście rozwija sektor prywatny, m.in. branżę deweloperską i sektor usług. Tego typu modele umożliwiają również symulacje działań na rzecz zrównoważonego rozwoju miast, takich jak optymalizacja adaptacji do zmian klimatycznych.

Zarządzanie i poznawanie miasta

Technologie VR, XR i AR mają również ogromny potencjał w obszarze szeroko rozumianej edukacji miejskiej, zarówno w zakresie szkoleń praktycznych, jak i budowania postaw obywatelskich oraz tożsamości miejskiej. W kontekście szkoleń dla służb porządkowych i ratowniczych czy pracowników odpowiedzialnych za infrastrukturę miejską, technologie te mogą zoptymalizować proces kształcenia i podnoszenia kwalifikacji, podobnie jak w sektorze produkcyjnym. Dzięki wykorzystaniu VR i AR możliwe jest między innymi symulowanie sytuacji, które w rzeczywistości mogłyby być niebezpieczne lub kosztowne.

VR, AR i XR znajdują również zastosowanie w turystyce i marketingu terytorialnym. Odpowiednio zaprojektowane aplikacje mogą przyciągać inwestorów, przedstawiając wirtualne prototypy przyszłych inwestycji i rozwijanych projektów, działając skuteczniej niż formy zapośredniczone przez inne media.

Podróże do przeszłości i przyszłości

VR pozwala także na „podróże w czasie”, oferując użytkownikom możliwość zobaczenia miast w różnych okresach historycznych. Przykładami tego typu technologii są produkcje firmy Lithodomos VR, która tworzy immersyjne wirtualne rekonstrukcje starożytnych budowli, czy projekt Open Heritage, realizowany we współpracy z Google i organizacją non-profit CyArk, który pozwala na zwiedzanie realistycznych modeli 3D miejsc dziedzictwa kulturowego, takich jak Pompeje, Mesa Verde czy Chichén Itzá. Technologie VR stwarzają także nowe narzędzia służące wzmacnianiu więzi wewnątrz zbiorowości miejskiej, angażując mieszkańców i osoby odwiedzające do refleksji nad historią miejsca.

Podróżowanie w czasie może odbywać się też ku przyszłości, jak w przypadku projektu „Berlin 2037” autorstwa Felixa Gaedtke. Artysta zaprojektował aplikację VR i dedykowaną jej infrastrukturę, która umożliwia przejażdżkę na rowerze stacjonarnym po Berlinie w 2037 roku, stymulując dyskusję nad pożądanymi kierunkami rozwoju miasta.

W panelu „Rozszerzona miejska rzeczywistość – zastosowania technologii XR i VR w miejskiej codzienności” będziemy starali się zmapować te szczególnie obiecujące w kontekście miasta zastosowania technologii XR, AR i VR, analizując ich potencjał oraz identyfikując wyzwania związane z ich implementacją w miastach. Porozmawiamy o ich stopniu zaawansowania, kosztach wprowadzenia i utrzymania, korzyściach oraz zagrożeniach związanych z ich stosowaniem. Swoimi przemyśleniami podzielą się zarówno eksperci i ekspertki z sektora biznesowego i technologicznego, jak i osoby pracujące w obszarze sztuki oraz customer experience. Podsumowanie panelu będzie zawierało rekomendacje dotyczące priorytetowych kierunków rozwoju technologii XR, AR i VR, które mogą wzmacniać sferę zarządzania miastami i ułatwić procesy kreujące społeczno-ekonomiczną zmianę.

•••

Autor tekstu: dr Błażej Filanowski

Asystent w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytet Łódzki, publicysta, krytyk sztuki oraz animator wydarzeń kulturalnych. Jego badania obejmują zagadnienia z różnych dziedzin, od studiów miejskich przez komunikację społeczną po kulturoznawstwo i historię sztuki. Kieruje grantem naukowym NCN o tytule: „Performans artystyczny jako forma transformacji miasta poprzemysłowego. Porównanie wybranych przypadków z Europy Centralnej.” Jest autorem książki pt. „Zdarzenia artystyczne jako impuls transformujący miasto na przykładzie Łodzi po 1989 r.

•••

Te i inne zagadnienia związane z cyfrowym rozwojem miast będą przedmiotem rozmów ekspertów podczas V Międzynarodowego Kongresu Cyfrowa Regeneracja Miast 9-10 kwietnia w Łodzi i online. Więcej informacji i bezpłatna rejestracja: https://www.regeneracjamiast.pl/.